Zmieniono sposób dziedziczenia po zmarłym. Prawo nie dopuści do dziedziczenia niektórych osób, co oszczędzi sądom czasu na poszukiwanie dalszych krewnych zmarłego, który nie pozostawił testamentu. Nowe przepisy ułatwiają także rodzicom odrzucenie spadku w imieniu dziecka, co jest istotne w przypadku, gdy zmarły pozostawił długi.
Zmiany w prawie spadkowym weszły w życie 28 lipca 2023 roku. Niektóre nowe przepisy wejdą w życie w przyszłym roku, ale większość wejdzie w życie 15 listopada tego roku.
Nowelizacja ma ułatwić procesy sądowe. W Polsce testament posiada tylko co dziesiąty Polak. Reszta pozostawia tę kwestię prawu spadkowemu, które określa, kto otrzyma spadek, jeśli spadkodawca nie pozostawił testamentu.
Pierwsza i druga grupa osób, które dziedziczą, pozostają takie same. Oznacza to, że w pierwszej kolejności dziedziczą małżonek, dzieci, wnuki, rodzice, rodzeństwo i zstępni rodzeństwa.
Jeżeli zmarły nie miał rodziny, do trzeciego kręgu spadkobierców zaliczają się dziadkowie z obu stron oraz ich zstępni. Nowelizacja ogranicza tę grupę.
Jeśli choć jedna osoba na emeryturze umrze bez pozostawienia testamentu, musimy poszukać jej dziadków, aby odnaleźć wszystkich jej potomków. To będą tylko ich dzieci, abyśmy ograniczyli wszystkie kolejne pokolenia.
Nowe przepisy doprecyzowują także pojęcie niegodność dziedziczenia.
Nowelizacja wykluczy te osoby z grona spadkobierców, jeżeli okażą się niegodne dziedziczenia.
Nowelizacja poszerza katalog sytuacji, które pozwalają na pozbawienie spadkobiercy wszelkich pożytków z majątku spadkodawcy.
– Matka samotnie wychowuje dziecko, a ojciec musi płacić alimenty. Jeśli dziecko umrze, ojciec nie może po nim dziedziczyć.
Nowelizacja wprowadza także nową zasadę ułatwiającą rodzicom oddanie spadku swoim dzieciom. Obecnie rodzice potrzebują na to zgody sądu. Od 15 listopada nie będą już potrzebować tego zezwolenia, jeśli ich dziecko odziedziczy spadek, ponieważ sami odrzucili spadek. Dzieje się tak najczęściej wtedy, gdy zmarły pozostawił długi, a spadkobiercy odrzucili spadek.
Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku i udziału przymusowego. Od listopada 2023 r. obowiązują nowe zasady dziedziczenia. Zmiany dotyczą także prawa do udziału przymusowego, od którego można się już zrzec.
Nowelizacja umożliwia spadkobiercom rozłożenie majątku na raty, wydłużenie terminu lub zmniejszenie wysokości udziału obowiązkowego. Jest to szczególnie przydatne, gdy spłata długu wszystkim spadkobiercom wiązałaby się ze zbyt szybką sprzedażą majątku, co mogłoby zaszkodzić jego wartości.
Ekspert zauważa, że to kolejne rozwiązanie z zakresu prawa spadkowego, przeznaczone głównie dla osób zamożnych, które pozostawiają po sobie znaczny majątek. W maju 2023 roku wprowadzono instytucję fundacji rodzinnej jako osoby prawnej.
Przepisy mają na celu ochronę firm rodzinnych i utrzymanie ich działalności po śmierci właściciela.